Voorzitter,
De Kadernota 2013 draagt de sombere titel ‘ingrijpende maatregelen – op weg naar (balans) herstel’. Wie echter de Kadernota leest en goed op zich laat inwerken beseft dat de titel wel veel zegt, maar de lading niet dekt. De Kadernota is somber en, mochten we er een toekomstscenario in kunnen lezen, dan is het duidelijk dat de magere jaren nog maar net begonnen zijn en dat het vooral zoeken is naar balans herstel.

In deze Kadernota worden drie hoofdstukken gebruikt om de context te duiden en daarmee de ernst van de situatie te onderstrepen. En ook de kaders voor de begroting 2014-2018 die in hoofdstuk 4 beschreven worden gaan vooral over bezuinigingen en ideeën hoe we proberen weer grip te krijgen op onze financiën. Over de maatregelen die we moeten nemen en de onderzoeken die ons inzicht moeten geven. Een beetje denigrerend hebben wij deze Kadernota daarom een ‘consequentienota’ genoemd. Het is immers niet zozeer een nota van kaders voor beleid, maar van consequenties van resultaten uit het verleden (die geen garanties bleken te bieden voor de toekomst).

Er zit geen woord Frans bij. De Kadernota is duidelijk. Het zware weer blijft boven ons hangen. Al vragen wij ons af of de gemiddelde inwoner dit ook al zo scherp op het netvlies heeft staan.

1. Daarom als eerste onze vraag of suggestie hoe we onze inwoners te betrekken bij onze financiële problemen. Wij denken dat het goed is om alle inwoners te informeren over de reden waarom wij, meer dan andere gemeenten, te maken hebben met financiële problemen en hoe het komt dat wij in dit zware weer terecht gekomen zijn. Dit om enerzijds duidelijk te maken dat er echt iets moet gebeuren en anderzijds dat het niet zo is dat onze gemeente destijds onverantwoorde keuzes maakte. Wij horen graag hoe het college hierover denkt.

Voorzitter,
De kadernota geeft – voor het eerst – aan dat zich een nieuwe werkelijkheid ontvouwt. Wij refereerden in eerdere beschouwingen al aan de visies van trendwatchers, dat we niet langer moeten uitgaan van een dip, dubbele dip, of driedubbele dip, maar van een essentiële verandering, een nieuwe realiteit.
De Kadernota haakt daarbij enerzijds aan. Bijvoorbeeld met paragraaf 1.3 en 2.1 waar gesproken wordt over een nieuwe werkelijkheid. Maar, ons inziens hinkt de Kadernota nog (?) op twee gedachten, wanneer gesteld wordt dat we de bouwproductie op gang moeten houden en dat we hopen op een opleving in de markt en daarom de bezuinigingen nog voorzichtig insteken – paragraaf 1.1.

De signalen wijzen er niet op dat het in de periode waarop we ons nu richten, financieel mee zal vallen. We zullen echte keuzes moeten maken, niet alleen bezuinigen, maar ook dingen anders doen. En de samenleving is er klaar voor. Dat er meer teruggaat naar de maatschappij is enerzijds – als we het zo mogen zeggen – een ordinaire bezuinigingsmaatregel. Tegelijkertijd merken we al een aantal jaren dat de samenleving niet zo veel meer heeft met instituties en organisaties, maar kiest voor zelfredzaamheid, echte betrokkenheid en authenticiteit. Dat de samenleving ook veerkracht heeft en creatief is en veel meer zoekt in zelf doen, in korte afgebakende projecten, in andere verbindingen en in netwerken. En dat uit zich ook in de wijze waarop we het samenleven, wonen en werken vorm geven. Anders dan 20 jaar geleden. Dat nieuwe perspectief zien wij nog niet in deze Kadernota.

Dat gezegd hebbend zijn onze financiële problemen echter niet weg. En daarom stemmen wij in met de voorstellen om keuzes te maken en te bezuinigen. Wij stellen echter voor om daarbij zowel in de organisatie als in de maatschappij te zoeken naar mogelijkheden om zaken anders te organiseren en te zoeken naar een nieuw perspectief en naar nieuwe Kaders. Want zo’n ander perspectief is er zeker ook. Als voorbeeld:

2. De beperkte openingstijden van onze gemeentebalies worden gepresenteerd als een beperking van de dienstverlening. Maar is dat zo, in een tijd waarin iedereen graag geholpen wil worden op het tijdstip dat zijn telefoon piept dat zijn afspraak begint? Is afspraak-op-afspraak niet iets wat veel meer van deze tijd is, dan de betaalde medewerker achter de balie die de tijd doodt in afwachting van een klant die ze hoopt dat zal komen?

Voorzitter, voor de financiële problemen zien we in de Kadernota 4 lijnen die moeten zorgen dat we financieel het hoofd weer boven water krijgen:

A. Het kwijtraken van ons grexenprobleem
B. Het realiseren van onze woonwijken
C. Andere keuzes voor onze uitgaven
D. Zorgen voor extra inkomsten

Ad A. De ChristenUnie steunt het college in alle pogingen die ondernomen worden om andere overheden duidelijk te maken dat onze unieke schuldenpositie om even unieke oplossingen of zelfs kwijtschelding vraagt. We zijn blij dat het college merkt dat er openingen lijken te ontstaan om over maatwerkoplossingen te praten. Vraag: Kan het college daarover al iets meer vertellen? En kan het college ook aangeven hoe reëel het is om een claim neer te leggen bij de overheden?

Ad B. Of wij onze Vinextaakstelling nog zullen halen, is de vraag. Wat de ChristenUnie betreft maken we een brede heroverweging over onze bouwlocaties. Natuurlijk in relatie tot onze grexen. Maar ook los daarvan, gelet op de ontwikkelingen in de samenleving. In de Kadernota staat aangegeven dat er meer vraaggericht zal worden gebouwd. Dat uitgangspunt delen wij. Een ander punt is dat wij zelf ook moeten nadenken over de groei van onze gemeente, niet alleen om verrommeling bij nieuwbouw te voorkomen, maar ook om te weten hoe we in het samen-leven kunnen investeren en we blijven bouwen aan levendige, gezonde, vitale dorpen.

Ad C. Het lijstje met bezuinigingsmaatregelen is lang. En soms ingrijpend. Het is duidelijk dat iedereen gaat merken dat het geld er niet meer is. De ChristenUnies preekt geen veto uit over onderwerpen of taakvelden. Wel pleiten we voor door-dachte keuzes en moet in beeld gebracht worden wat de bezuiniging ons brengt. Zo vragen wij ons af of de bezuiniging op de jeugdzorg en het jongerenwerk niet het omgekeerde uitwerkt van wat we willen. En of de bezuiniging wel zo groot is als geschetst: want als sluiting van de ene locatie leidt tot uitbreiding op de andere locatie zijn we niets opgeschoten. Integendeel.

3. Zijn de voorgestelde bezuinigingen al getoetst op haalbaarheid en effect? Of moeten we rekening houden met de mogelijkheid dat in aanloop naar de begroting blijkt dat de nu genoemde getallen en keuzes anders zullen zijn?

Ad D. Hoe verhogen we de inkomsten?
Zoveel mogelijkheden hebben we daarvoor niet. De mogelijkheden die er zijn, zijn wat de ChristenUnie betreft bespreekbaar, waarbij we natuurlijk wel voor ogen willen houden dat de financiële rek er ook bij onze inwoners uitgaat. Vanuit financieel oog-punt valt te overwegen onze inwoners op te roepen om een hond aan te schaffen. Maar dat hebben we alleen tussen de regels door gelezen.

Voorzitter met deze knipoog, sluiten wij onze bijdrage in eerste termijn af.

Berkel en Rodenrijs, 5 juni 2013-06-05
ChristenUnie
Ankie van Tatenhove