Ik heb van nabij mogen meemaken dat die mensen er zijn, ook met een christelijke achtergrond. Het zijn mensen die vanuit hun christelijke geloof op een integere en bekwame manier hun krachten inzetten voor het gemeentebestuur. Sommigen doen dat als lid van de gemeenteraad; anderen besteden wekelijks een flink aantal uren in hun vrije tijd aan ondersteuning van de fractie. En ook is er een wethouder, die werkweken maakt van vele tientallen uren om zijn taken voor de gemeente Lansingerland te vervullen. Uit persoonlijke ervaring weet ik hoe groot het beslag is dat dit werk legt op je leven. Mijn vader was ooit jarenlang wethouder in de gemeente Berkel en Rodenrijs. Ik heb me in die tijd altijd al verbaasd over de enorme hoeveelheden papier die hij moest doornemen. En dat was dan alleen nog maar wat er thuis van te zien was.

Een goed werkend democratisch systeem vergt kwaliteit. Kwaliteit betekent in dit geval dat je verstand van zaken moet hebben. Maar voor een politicus betekent het nog iets: je moet als geen ander integer en transparant zijn. Altijd bereid om je te verantwoorden over de dingen die je deed, en altijd zo dat iedereen die dat wil kan zien hoe je het gedaan hebt. Op zichzelf vind ik dat logisch, want je dient de publieke zaak en dan behoort dat ook allemaal publiek te gebeuren, zichtbaar voor iedereen. Het is de vraag hoe ver je daarin moet gaan.

Natuurlijk zul je er altijd je best voor moeten doen om zelfs maar de schijn te vermijden dat je iets doet wat het daglicht niet kan verdragen. Maar nu blijkt, dat je zelfs ook moet bedenken welke ideeën iemand daar later over zou kunnen gaan krijgen, en daar moet je dan ook nog op anticiperen. Een manier van doen die nu misschien als normaal en correct wordt beschouwd, kan over een aantal jaren toch anders beoordeeld worden. Als je daarin een verkeerde inschatting maakt, kan je dat jaren later worden nagedragen.

Het handelen van Jan den Uil als wethouder voor de CU in Lansingerland is onder een vergrootglas gelegd. Er is gekeken naar hoe hij gehandeld heeft in een aantal kwesties, die de afgelopen 10 jaar speelden. De conclusie van het rapport van BING is kritisch. Er is wel goed nieuws. Want uit het onderzoek is op geen enkele manier gebleken, dat hij als wethouder dingen gedaan heeft waar het architectenbureau waarvan hij mede-eigenaar is, geprofiteerd heeft. Er is dus geen sprake van bevoordeling geweest. Er is al helemaal geen sprake van corruptie geweest, zoals een raadslid tijdens een raadsdebat gemakkelijk even beweerde. En er is geen enkele sprake van strafbare feiten, waarvan datzelfde raadslid gemakshalve maar vast aangifte gedaan had.

Veel mensen met wie Den Uil samengewerkt heeft, getuigen van hem dat hij altijd integer en transparant handelde. Ook de burgemeester en de collega-wethouders stellen in hun verklaring vast: “Bij geen van de onderzochte dossiers is gebleken dat betrokkene zichzelf, zijn architectenbureau of derden in zijn rol van wethouder/raadslid heeft bevoordeeld dan wel heeft proberen te bevoordelen”. Maar dankzij een voldoende uitvergrotende loep is gebleken, dat er toch wat vlekjes zijn aan te wijzen. Ik kan het niet anders verwoorden dan zo: de wethouder had er meer werk van moeten maken om de schijn van belangenverstrengeling tegen te gaan. Er zijn dingen aan te wijzen waaruit blijkt, dat hij zich daar niet altijd maximaal van bewust is geweest. Daaruit wordt niet de conclusie getrokken dat die belangenverstrengeling er geweest is. Integendeel: uit niets blijkt dat er enig voordeel is geweest voor hem persoonlijk of voor het bedrijf waarvan hij mede-eigenaar is. In mijn woorden: je hebt niks fout gedaan, maar je hebt verzuimd om daar elke keer de aandacht voor te vragen.

Politiek gezien blijft er in zo'n geval maar weinig te kiezen over. Je kunt blijven zitten, en de rest van de periode doorgaan als besmet persoon. Dat doet je positie geen goed, en het is slopend voor jou persoonlijk. Dus lijkt blijven zitten geen optie, en kun je maar beter de eer aan jezelf houden. Dat is misschien politiek gezien de enige optie. Maar ik vind het moreel gezien heel erg fout. Zeker: hoge bomen vangen veel wind. De vraag is, of dit spreekwoord in dit geval van toepassing is. De vraag is, welk belang gediend wordt door iemand af te rekenen op dit soort van 'fouten'. Het is in elk geval niet een moreel handelen waarbij ik mij als christen thuis voel. Deze kwestie heeft alleen maar verliezers, met misschien 'de gemeente'  als grootste verliezer. Want zie maar eens een wethouder terug te krijgen van het kaliber van Jan den Uil: deskundig, betrokken en integer.

Huib van Leeuwen,

voorzitter CU Lansingerland

(26-10-2012)