75 jaar vrijheid
75 jaar vrijheid
De waarde van het 'in vrijheid kiezen' is niet vanzelfsprekend
"Natuurlijk, we hebben bij wet geregeld dat discrimineren verboden is, dat haat zaaien niet mag, en dat we mogen zijn wie we zijn, mogen zeggen wat we denken en geloven wat we willen. Maar wetten maken geen samenleving. Dat doen wij. Samen."
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
We leven in het jaar AD 2019; waarmee we aangeven dat we ruim 2000 jaar na de geboorte van Jezus van Nazereth leven. Maar onder ons leven ook veel mensen in het jaar WOII-74. We benoemen het niet zo, maar voor wie de Tweede Wereldoorlog bewust heeft meegemaakt, is ook dit getal een serieus keerpunt in de geschienis. Ik merk het aan de generatiegenoten van mijn ouders. Meer dan ooit hoor ik verhalen uit het alledaagse leven tijdens de oorlogsjaren. Ik ben dan ook blij dat we van ‘75 jaar vrijheid’ een feest maken en dat we extra moeite doen om herinneringen op te halen.
In mijn speech tijdens de jaarlijkse dodenherdenking in Bleiswijk mocht ik herinneringen delen rond het jaarthema ‘in vrijheid kiezen’:
Kiezen, dat herinnert mij aan 1991 – onze oudste wordt geboren, op driehoog zonder lift. We geloven in de toekomst en zullen ons er voor inzetten dat we hem alle kansen van de wereld geven en voorkomen dat ook maar iemand hem ooit kwaad zal doen. Als bezorgde en trotse ouders pakken we hem op 6 maart stevig in om onze stem uit te brengen voor de verkiezingen van de Provinciale Staten. In vrijheid kiezen we – natuurlijk. Voor onze toekomst én voor die van onze zoon. We leven in een democratie en kleuren weloverwogen een hokje rood van iemand die bij onze overtuigingen past.
De wereld is dan inmiddels verwikkeld in de Golfoorlog, maar Nederland is nog heerlijk overzichtelijk. De democratie waarborgt, dat, ondanks de grootte van de twee grootste partijen, ook de stem van minderheden in de politiek serieus genomen wordt.
Hoe anders is dat 51 jaar eerder als zijn oma geboren wordt. Eind april 1940 komt ze ter wereld, in een dreigende tijd. Voor haar ouders geen rustige en onbezorgde kraamtijd. Geen grootse plannen of mooie toekomstverwachtingen, maar spanning, dreiging en onzekerheid. Haar vader wordt een paar dagen na haar geboorte opgeroepen. Niet om zijn stem uit te brengen voor de toekomst, maar om zich met heel zijn lijf in te zetten voor het vaderland. En haar vroegste herinneringen zijn niet de eerste schooldagen, of de eerste lessen op de fiets, maar de angstige uren samen met haar broertjes en zusje, schuilend in de kelder onder de trap. Omdat er bommenwerpers overvliegen.Wat voor wereldbeeld krijg je dan als kind mee?
In vrijheid kiezen – dat is zowel een constatering als een opdracht. In vrijheid kiezen, dat doen we immers al een eeuw, nadat 100 jaar geleden het algemeen kiesrecht voor mannen én vrouwen ingesteld werd. Maar; in vrijheid kiezen, dat betekent pas iets als je beseft dat vrijheid niet vanzelfsprekend is en dat democratie niet overál bepaalt hoe een land bestuurd wordt.
Democratie is meer dan een systeem. Het is een manier van leven, een permanent gesprek. Geen gegeven maar een opdracht. Aan ons allemaal. Ook nu onze samenleving diverser wordt en onze democratie ingewikkelder. Want de oorlog mag dan al bijna 75 jaar achter ons liggen, het wij-zij denken is niet verdwenen. Natuurlijk, we hebben bij wet geregeld dat discrimineren verboden is, dat haat zaaien niet mag, en dat we mogen zijn wie we zijn, mogen zeggen wat we denken en geloven wat we willen.
Maar wetten maken geen samenleving. Dat doen wij. Samen. En dus moeten wij zélf onze vrijheid vorm en inhoud geven en verdedigen. Elke dag. En verantwoordelijkheid nemen voor waarden die vandaag vanzelfsprekend lijken, maar kwetsbaar zijn.
Ankie van Tatenhove
